یائسگی پروسه طبیعی بعد از توقف قائدگی در چرخه زندگی خانم هاست که در اواخر سن40سالگی یا اوایل 50سالگی رخ میدهد. زمان و شدت یائسگی درخانم ها متفاوت است و به دلیل نوسانات هورمونی، علائم خاصی از نظر جسمی و روحی برای افراد بوجود می آورد. یائسگی برای بعضی از خانم ها میتواند بسیار آزاردهنده باشد وزندگی روزمره آنها را تحت تاثیر قراردهد که در این حالت فرد باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کند. در این مقاله در رابطه با یائسگی و یا دوران پس قائدگی خواهیم پرداخت.
یائسگی چیست ؟
در بدن همهی خانم ها دو تخمدان وجود دارد که بعد از رسیدن به سن بلوغ، به طورماهانه یک عدد تخمک رها می کند، بعد از اتمام عملکرد و به پایان رسیدن سیکل های قائدگی، دوران یائسگی شروع میشود.
انواع مراحل یائسگی
دوران یائسگی تا زمانی که به صورت کامل در بدن فرد رخ دهد، چندسال طول می کشد ودارای سه مرحله اصلی می باشد در ادامه به مراحل یائسگی میپردازیم.
- دوران پیش از یائسگی: این دوره معمولا چندسال قبل تر از یائسگی رخ میدهد و در این بازه زمانی تخمدان ها استروژن کمتری تولید میکنند و فرد دچار علائم یائسگی میشود.
- دوران یائسگی یا منوپز :منوپز، گذشتن یک سال از آخرین دوره قائدگی می باشد که در این مرحله رها شدن تخمک ها از تخمدان ها و تولید استروژن به طورکامل متوقف شده است.
- دوران پس از یائسگی: دراین مرحله سایر علائم یائسگی در فرد کمتر شده اما به دلیل بالا رفتن سن و کمتر شدن استروژن، احتمال بروز برخی مشکلات در فرد وجود دارد.
علائم یائسگی در بانوان
✅گرگرفتگی
احساس گرگرفتگی از شایع ترین علائم یائسگی است که ابتدا در ناحیه بالا تنه بدن، قفسه سینه وسر وصورت و سپس سایر نقاط بدن را در برمی گیرد و همراه با تعریق زیاد بدن، احساس لرز، اضطراب و تپش قلب میباشد.
✅تعریق شبانه
در ساعت خواب بعضی از زنان با احساس گرما و سرما دچار تعریق شدید بدن میشوند و این واکنش در بدن کم خوابی، احساس خستگی و… را درطول روز برای فرد بوجود میآورد.
✅تعریق شبانه
از دیگر علائم یائسگی در زنان، افسردگی خفیف، نوسانات خلقی و… میباشد.
✅خشکی واژن
یکی دیگر از علائم فرد یائسه خشکی واژن است که همراه با درد، سوزش، خارش حین رابطه جنسی میباشد.
✅مشکلات مجاری ادراری
لایه پوششی مجاری ادراری بانوان بر اثر کاهش سح استروژن دچارنازکی و خشکی میشود و حالت ارتجاعی آن به مرور کمتر میشود این تغییرمیتواند مسبب غفونت ادراری، دفع ادرارمکرر، وبی اختیاری شود.
درمان یائسگی
یائسگی بیماری نیست و یک چرخهی طبیعی از زندگی هر زنی است و به این معناست که در این دوره توانایی تخمک گذاری (بارداری) دیگر وجود ندارد. به طور معمول برای تشخیص یائسگی احتیاجی به آزمایش خون نیست اما درشرایط خاص و علائم آزار دهنده آن باید به بهترین متخصص زنان در کرج مراجعه کرد.
چرا برخی از افراد دچار یائسگی زودرس میشوند؟
ژنتیک افراد، مداخلات پزشکی، مشکلات خود ایمنی از سری موضوعاتی است که میتواند نتیجه یائسگی زودرس باشد. برخی از افراد با شرایط زیر به یائسگی زودرس مبتلا میشوند:
- کسانی که دخانیات مصرف می کنند.
- زنانی که اولین پریود آنها زیر سن یازده سالگی پیش آمده است.
- کسانی که مبتلا به بیماری های عفونی هستند و بدنشان فاقد ایمنی می باشد.
- کسانی که در خانواده خود (ژنتیک) سابقه یائسگی زودرس دارند.
آیا میتوان یائسگی را به تعویق انداخت؟
سن یائسگی در زنان را نمی توان به تعویق انداخت اما افرادی که دچار یائسگی زودرس می شوند ممکن است پس از گذشت یک الی دو سال مجدد دچار قائدگی شوند این موارد در دسته تغییرات و نامنظمی های هورمونی قرار دارند.
بارداری در دوران یائسگی
در این دوران به دلیل از بین رفتن سیکل های منظم ماهانه و تخمک گذاری و کاهش شدید سطح استروژن، امکان بارداری از بین رفته است و فرد، دیگر نمیتواند باردار شود.
عوارض یائسگی
بیماری های قلبی، فشارخون، اختلالات ادراری، پوکی استخوان، ریزش مو، خشکی پوست و تغییرات خلق وخو، عدم تمرکز و یادگیری، کاهش میل جنسی از عوارض یائسگی میباشد.
برای بهبود عملکرد بدن در زمان یائسگی چه اقداماتی باید انجام داد؟
- زنان برای ساماندهی این تغییرات باید رژیم غذایی مناسب وفعالیت های ورزشی سبک روزانه داشته باشند.
- خوردن مکمل ها و ویتامین های ضروری مانند (منیزیم، ویتامینb12و b6، ویتامینc، ویتامین d، ویتامینk، امگا3، پروبیوتیک ها از مهم ترین ها به شمارمی آیند.
- خوردن مواد غذایی دارای آهن، فیبر(سبزجات)، کلسیم(لبنیات)، ایزوفلاونها (سویا) و اجتناب از مصرف کافئین، مشروبات الکلی، غذاهای تند ومصرف بیش از حد شکر و نمک.
- تمرین تمدد تنفس و اعصاب، مانند یوگا و مدیتیشن، بیان نیازهای خود و مشورت با روانشناس، مشاور، اعضای خانواده، دوستان، بستگان …
- مدیریت مشکلات خواب ومشورت با پزشک متخصص و استفاده از دارو با توجه به صلاحدید پزشک.
کلام آخر
یائسگی یک فرآیند طبیعی در زنان است که با توقف تدریجی تولید هورمونهای تخمدان همراه است. این فرآیند میتواند تغییرات مختلفی در بدن و روحیه زنان ایجاد کند. علائم یائسگی شامل قطع شدن قاعدگی، همچنین علائم جسمی مانند گرگرفتن، نوسانات خلقی، خشکی واژن، خستگی و افزایش وزن و… میشود.
برای کنترل روحی و جسمی در دوره یائسگی خانم ها، باید از رژیم غذایی و فعالیت های ورزشی مناسب استفاده کنند و با مراقبت بیشتر و با همیاری پزشک متخصص میتوانید به سلامت از این بازه زمانی با آسودگی عبور کنید.